< Cofnij

Dr Krzysztof Prętki poddał analizie „Jednodniówkę Monachijską” (1897). Zapomniany fragment dziejów polskiego modernizmu

W dniach 22-23 września 2022 r. odbyła się w Gdańsku konferencja naukowa „Efemeryczne i trwałe - druki ulotne w dziejach i przestrzeniach komunikacji społecznej”, zorganizowana przez Bibliotekę Gdańską Polskiej Akademii Nauk.

W konferencji brał udział dr Krzysztof Prętki, kierownik Pracowni Historii Zdrowia Publicznego oraz Polityki Społecznej i Zdrowotnej, który wygłosił wystąpienie pt. „Jednodniówka Monachijska” (1897). Zapomniany fragment dziejów polskiego modernizmu.

W konferencji naukowej, obok organizatorów, brali także udział naukowcy z: Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Gdańskiego, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina w Warszawie, Instytutu Pamięci Narodowej, Archiwum Solidarności w Gdańsku, Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu, Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie, Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Zagórów, Centrum NUKAT w Warszawie, Zespołu Szkół w Czerwieńsku i Polsko-Amerykańskiej Fundacji Upamiętnienia Obozów Jenieckich w Szubinie.

W 1897 r. ukazała się „Jednodniówka Monachijska”, będąca jednorazowym i efemerycznym drukiem ulotnym poświęconym sztuce. Została przygotowana przez polskich artystów mieszkających w Monachium. Zawierała wiersze i utwory prozatorskie polskich autorów mieszkających poza granicami kraju oraz winiety, ilustracje i reprodukcje obrazów. Wydana była z myślą o szukaniu pomocy finansowej dla kształcącej się w Monachium młodzieży polskiej. Teksty nadesłali m.in.: M. Konopnicka, S. Przybyszewski, E. Orzeszkowa, W. Reymont, K. Tetmajer, J. Kasprowicz, L. Rydel, Z. Przesmycki, a ilustracje i reprodukcje obrazów m.in.: J. Czajkowski, T. Terlecki, J. Brandt, A. Gierymski, O. Boznańska, A. W. Kowalski, W. Czachórski, S. J. Małachowski.

W „Jednodniówce Monachijskiej” brał udział także lekarz psychiatra, filozof, mikrobiolog, lepidopterolog, poeta i tłumacz poezji Kazimierz Filip Wize (1873-1953), który opublikował w niej dwa wiersze „Peraklici” i „Noc wiosenna na błoniach Izary”.

Szczegółowej analizy powyższych wierszy dokonał dr Maciej Dajnowski z Uniwersytetu Gdańskiego w artykule „Uwagi na marginesie lektury niektórych wierszy Kazimierza Filipa Wizego”, będącym elementem rozdziału VI „Kazimierz Filip Wize jako poeta i tłumacz” monografii naukowej Doktor Kazimierz Filip Wize (1873–1953). Zarys biografii intelektualnej”, przygotowanej pod redakcją prof. dr. hab. Michała Musielaka (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2017).

„Jednodniówka Monachijska” została udostępniona w wersji cyfrowej na stronach internetowych Repozytorium Cyfrowego Instytutów Naukowych i Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.

W 2008 r. Muzeum Okręgowe w Suwałkach opublikowało reedycję „Jednodniówki Monachijskiej”, związaną z wystawą „Sygnatura inaczej pisana. Obecność artystów polskich w Monachium w świetle archiwaliów” w Centrum Kultury Polskiej w Monachium (2 lipca - 6 sierpnia 2008 r.).